Bạn đã bao giờ ngồi trong một cuộc họp với agency, nghe họ nói những lời hoa mỹ về “câu chuyện thương hiệu”, “hệ sinh thái”, “điểm chạm cảm xúc”… và trong đầu chỉ có một câu hỏi: “Rốt cuộc thì mấy cái này giúp tôi bán được hàng không?”
Nếu câu trả lời là có, thì chào mừng bạn đến với câu lạc bộ.
Trong thế giới branding đầy rẫy những thuật ngữ bóng bẩy, các doanh nghiệp, đặc biệt là founder startup và SME, rất dễ bị “dắt mũi” bởi những lời khuyên nghe thì có lý nhưng thực tế lại hoàn toàn sáo rỗng. Họ bán cho bạn giấc mơ về một thương hiệu hoàn hảo, nhưng lại quên nói cho bạn biết sự hoàn hảo đó có thể chính là thứ giết chết bạn.
Với tư cách là những người trong cuộc đã “chán ngấy” với những màn kịch này, Jiker quyết định đã đến lúc phải có một cuộc nói chuyện thẳng thắn. Không hoa mỹ, không lý thuyết suông. Bài viết này là một “bộ lọc sự thật” để giúp bạn nhận diện 5 lời nói dối kinh điển nhất trong ngành branding và tìm ra con đường đúng đắn cho riêng mình.
Lời nói dối #1: “Logo của bạn phải thật đẹp và ấn tượng!”
Đây là lời nói dối ngọt ngào và dễ tin nhất. Các agency sẽ trưng ra hàng loạt những logo phức tạp, màu sắc lộng lẫy, hiệu ứng 3D hoành tráng và nói rằng đó là “đẳng cấp”, là “sự khác biệt”. Họ khiến bạn tin rằng một chiếc logo đẹp là tấm vé thông hành đến trái tim khách hàng.
Nhưng một logo đẹp để làm gì nếu nó không ai nhớ, hoặc tệ hơn, truyền tải sai thông điệp?
Sự thật của Jiker là: Logo phải có ý nghĩa và hoạt động hiệu quả, không nhất thiết phải “đẹp” theo tiêu chuẩn thông thường.
Thứ thực sự ấn tượng không nằm ở vẻ ngoài bóng bẩy, mà nằm ở sự thông minh và tính biểu tượng.
- Bạn có nghĩ logo của Nike đẹp không? Nó chỉ là một nét phẩy. Nhưng nó đại diện cho sự chuyển động, tốc độ và tinh thần chiến thắng. Nó đơn giản đến mức không thể quên.
- Logo của FedEx có một mũi tên ẩn giữa chữ ‘E’ và ‘x’, tượng trưng cho tốc độ và sự chính xác. Đó là sự ấn tượng của trí tuệ, không phải của màu mè.
Một logo hiệu quả là một công cụ truyền thông, không phải một tác phẩm nghệ thuật để trưng bày. Nó cần phải dễ nhận diện, dễ ứng dụng trên mọi chất liệu, và quan trọng nhất, nó phải kể được một phần câu chuyện cốt lõi của thương hiệu bạn. Đôi khi, sự đơn giản đến trần trụi mới chính là thứ “chất” nhất.
Lời nói dối #2: “Thương hiệu phải làm hài lòng tất cả mọi người.”
“Chúng ta cần một hình ảnh thân thiện, một thông điệp an toàn để tiếp cận được tệp khách hàng rộng nhất có thể.” – Nghe quen không?
Đây là cái bẫy ngọt ngào dẫn đến sự tầm thường. Nỗi sợ làm mất lòng một ai đó khiến các thương hiệu tự biến mình thành một phiên bản “nước lọc” – không mùi, không vị, chẳng ai ghét nhưng cũng chẳng ai thực sự yêu.
Sự thật của Jiker là: Thương hiệu mạnh là thương hiệu biết rõ mình KHÔNG dành cho ai.
Việc dám làm mất lòng một nhóm người không phù hợp chính là cách mạnh mẽ nhất để thu hút và giữ chân những người thực sự thuộc về bạn.
“Thay vì cố gắng tạo ra một sản phẩm cho tất cả mọi người, hãy tạo ra một sản phẩm cho một ai đó.” – Seth Godin, Chuyên gia Marketing
Thương hiệu nước lọc Liquid Death bán nước trong lon bia với slogan “Murder Your Thirst” (Giết chết cơn khát của bạn). Họ rõ ràng không dành cho những người thích sự nhẹ nhàng, thanh lịch. Và chính sự gai góc đó đã giúp họ tạo ra một “giáo phái” những người hâm mộ cuồng nhiệt.
Đừng cố gắng trở thành một bản nhạc pop dễ nghe. Hãy là một bản nhạc rock hoặc jazz có kén người nghe, nhưng ai đã thích thì sẽ không thể sống thiếu nó.
Lời nói dối #3: “Chúng tôi có một ‘công thức’ thành công bí mật.”
Nhiều agency tự hào về “quy trình 5 bước”, “công thức 10 điểm” độc quyền của họ, hứa hẹn sẽ biến bất kỳ thương hiệu nào thành một thế lực. Họ bán cho bạn một con đường tắt, một giải pháp “mỳ ăn liền”.
Nhưng có thật sự tồn tại một công thức chung cho sự độc nhất không?
Sự thật của Jiker là: Không có công thức nào cả. Chỉ có một quy trình làm việc trung thực để “khai quật” sự thật độc nhất của mỗi thương hiệu.
Mỗi nhà sáng lập có một câu chuyện khác nhau, một cá tính khác nhau, một “nỗi đau” khác nhau. Áp dụng một công thức rập khuôn cho tất cả chẳng khác nào một bác sĩ kê cùng một loại thuốc cho mọi bệnh nhân.
Công việc của branding không phải là “sao chép và dán”. Đó là một cuộc “khai quật khảo cổ”. Chúng tôi không mang đến một bản đồ kho báu có sẵn. Chúng tôi mang đến cuốc, xẻng và sự kiên trì để cùng bạn đào sâu, tìm ra chính xác thứ cốt lõi đang ẩn giấu bên trong doanh nghiệp của bạn. Quy trình đó có thể không nhanh, nhưng nó đảm bảo thứ bạn tìm thấy là vàng thật, không phải vàng mã.
Lời nói dối #4: “Hãy kể một câu chuyện thương hiệu thật bay bổng.”
“Câu chuyện khởi nghiệp từ gara”, “khát vọng thay đổi thế giới”, “hành trình đầy đam mê”… những mô-típ này đã được kể đi kể lại đến mức nhàm chán. Các agency thường khuyến khích bạn tô vẽ một câu chuyện thật truyền cảm hứng, thật vĩ đại, bất kể nó có thật hay không.
Nhưng bạn có biết không? Khách hàng ngày nay có một “cái mũi” cực thính với những gì “giả trân”.
Sự thật của Jiker là: Hãy kể một câu chuyện thương hiệu thật “thật”. Sự chân thành, kể cả những khuyết điểm, mới là thứ kết nối sâu sắc.
Theo báo cáo của Stackla, có đến 90% người tiêu dùng nói rằng sự chân thật (authenticity) là yếu tố quan trọng khi quyết định ủng hộ một thương hiệu. Họ không cần những anh hùng hoàn hảo. Họ muốn kết nối với những con người thật, với những câu chuyện thật.
Hãy kể về những lần thất bại, những đêm không ngủ, những quyết định khó khăn. Hãy chia sẻ về những sai lầm và bài học bạn rút ra. Chính sự không hoàn hảo và dễ bị tổn thương đó mới khiến thương hiệu của bạn trở nên “người” hơn, đáng tin hơn và đáng để yêu mến hơn.
Lời nói dối #5: “Branding là một khoản chi phí.”
“Ngân sách của em có hạn, chắc phần branding này để sau”, “Làm cái logo cho có thôi, tốn kém lắm”… Đây là suy nghĩ của rất nhiều doanh nghiệp khi bắt đầu. Họ xem branding như một hạng mục trang trí, một thứ “có thì tốt, không có cũng chẳng sao” và xếp nó vào cột “chi phí”.
Đây là lời nói dối nguy hiểm nhất, vì nó khiến bạn coi nhẹ nền móng của chính ngôi nhà mình.
Sự thật của Jiker là: Branding là một khoản đầu tư vào tài sản giá trị và bền vững nhất của bạn: Sự khác biệt và lòng tin.
“Thương hiệu của bạn là những gì người khác nói về bạn khi bạn không có ở trong phòng.” – Jeff Bezos, Nhà sáng lập Amazon
- Một sản phẩm tốt có thể bị sao chép trong vài tháng.
- Một chiến dịch quảng cáo hiệu quả hôm nay, ngày mai đã lỗi thời.
- Nhưng một thương hiệu mạnh, với một vị thế rõ ràng trong tâm trí khách hàng, là một tài sản gần như không thể bị sao chép.
Nó không phải là chi phí. Nó là khoản đầu tư vào việc trả lời câu hỏi: “Tại sao khách hàng phải chọn tôi mà không phải hàng trăm đối thủ ngoài kia?”. Nếu bạn không trả lời được câu hỏi đó, mọi chi phí marketing khác của bạn đều có nguy cơ “đổ sông đổ bể”.
Vậy, làm thế nào để không bị “dắt mũi”?
Câu trả lời rất đơn giản: Hãy ngừng tìm kiếm những giải pháp dễ dàng và bắt đầu đặt những câu hỏi khó. Hãy quay về với sự thật của chính mình.
Một thương hiệu không phải là một cái mặt nạ bạn đeo vào để gây ấn tượng. Nó là chính gương mặt thật của doanh nghiệp bạn, được thể hiện ra bên ngoài một cách có chiến lược.
Nếu bạn đã mệt mỏi với những lời nói dối và muốn có một cuộc trò chuyện thẳng thắn về thương hiệu của mình – không hoa mỹ, không sáo rỗng – Jiker luôn ở đây. Chúng tôi không hứa hẹn những điều kỳ diệu.
Chúng tôi hứa hẹn sự thật.
Nguồn tham khảo:
- [1] Stackla, “Post-Pandemic Shifts in Consumer Shopping Habits: Authenticity, UGC, and the Power of Community”, có thể truy cập tại các trang tổng hợp báo cáo như SocialMediaToday hoặc các nguồn tương tự.
