“Ý tưởng này hay đấy, nhưng…”
Đây là câu mở đầu cho rất nhiều cuộc trò chuyện của chúng tôi với các nhà sáng lập tài năng. Sau khi trao đổi về tầm quan trọng của sự khác biệt, của cá tính thương hiệu, của một câu chuyện có chiều sâu, thường sẽ có một khoảng lặng. Và sau đó là những lý do trì hoãn.
Những lý do này nghe rất hợp lý. Rất thực tế. Rất quen thuộc.
- “Thương hiệu của tôi còn nhỏ quá, chắc chưa cần làm bài bản đâu.”
- “Tôi cần tập trung 100% nguồn lực vào việc phát triển sản phẩm trước đã.”
- “Thật sự là tôi không có/chưa có ngân sách cho việc này.”
- “Ngành của tôi đặc thù/khô khan lắm, khách hàng chỉ quan tâm đến tính năng và giá cả thôi.”
Nếu bạn đã từng có một (hoặc tất cả) những suy nghĩ này, bài viết này dành cho bạn. Chúng tôi sẽ không cố gắng “bán hàng”. Chúng tôi sẽ cùng bạn, với tư cách là những người cũng từng là founder, “phản biện” những lầm tưởng này bằng một lăng kính chiến lược.
Bởi vì chúng tôi tin rằng, những lý do trì hoãn này, dù xuất phát từ ý định tốt, lại chính là những cái bẫy vô hình đang kìm hãm tiềm năng của rất nhiều startup Việt.
Lầm tưởng #1: “Tôi cần tập trung 100% vào sản phẩm trước đã.”
Đây là lầm tưởng phổ biến nhất, đặc biệt với các founder có xuất thân từ công nghệ hoặc kỹ thuật. Logic của nó rất đơn giản: “Sản phẩm tốt sẽ tự nó lên tiếng”.
- Sự thật phũ phàng: Một sản phẩm tuyệt vời trong một cái vỏ nhàm chán sẽ không ai ngó tới. Trong một thị trường ồn ào, sản phẩm tốt chỉ là điều kiện cần, không phải điều kiện đủ.
- Lập luận phản biện: Sai lầm lớn nhất ở đây là xem “sản phẩm” và “thương hiệu” là hai giai đoạn nối tiếp nhau. Thực tế, chúng là hai đường ray song song, cần được xây dựng cùng một lúc.
Branding bài bản không phải là việc “vẽ một cái logo” sau khi sản phẩm đã hoàn thiện. Branding bài bản là quá trình trả lời những câu hỏi chiến lược để định hướng cho chính việc phát triển sản phẩm.
- Bạn sẽ xây dựng tính năng A hay B trước? Câu trả lời nằm ở việc bạn thấu hiểu Đối tượng mục tiêu của mình cần gì nhất.
- Giao diện người dùng nên phức tạp nhiều chức năng hay đơn giản đến cực đoan? Câu trả lời nằm ở Thái độ thương hiệu mà bạn muốn thể hiện.
- Bạn sẽ cạnh tranh bằng tính năng nào? Câu trả lời nằm ở việc xác định “Kẻ thù” và tìm ra điểm khác biệt của mình.
- Xây dựng sản phẩm mà không có định hướng thương hiệu giống như đóng một con tàu thật tốt nhưng không có bản đồ và la bàn. Bạn có một phương tiện tuyệt vời, nhưng bạn không biết sẽ đi đâu, chở ai, và tại sao người ta nên lên con tàu của bạn thay vì hàng trăm con tàu khác.
Lầm tưởng #2: “Tôi không có/chưa có ngân sách cho branding.”
Đây là một rào cản rất thực tế. Tiền bạc là vấn đề sống còn của mọi startup.
- Sự thật phũ phàng: Đây là một cách nhìn sai về dòng tiền. Bạn không “tiêu” tiền cho branding. Bạn đang âm thầm “mất” tiền mỗi ngày vì không có branding.
- Lập luận phản biện: Hãy nghĩ về những chi phí vô hình mà chúng tôi đã phân tích ở bài viết trước.
- Mỗi đồng bạn chi cho quảng cáo Facebook nhưng không tạo ra sự khác biệt, đó là tiền bị lãng phí.
- Khách hàng chọn đối thủ vì “trông các bạn cũng như nhau”, đó là doanh thu bị mất.
- Mỗi khi bạn phải cạnh tranh bằng cách giảm giá, đó là lợi nhuận bị bào mòn.
- Câu hỏi đúng không phải là “Tôi có đủ tiền để làm branding không?”. Câu hỏi đúng là “Tôi có chịu nổi việc tiếp tục đốt tiền quảng cáo một cách vô ích nữa không?”.
Branding chiến lược là một khoản đầu tư để tăng ROI (Tỷ suất hoàn vốn) cho tất cả các hoạt động marketing khác của bạn. Nó là cái phễu lọc giúp mọi đồng bạn chi ra đều hiệu quả hơn.
Lầm tưởng #3: “Ngành của tôi đặc thù/khô khan lắm, không cần branding đâu.”
Lầm tưởng này thường đến từ các công ty B2B, sản xuất, hoặc các ngành dịch vụ chuyên nghiệp (luật, kế toán…). Họ tin rằng khách hàng của họ chỉ quan tâm đến thông số kỹ thuật, chứng chỉ và giá cả.
- Sự thật phũ phàng: Ngược lại. Ngành càng khô khan, càng có vẻ “nhàm chán”, thì branding càng là vũ khí hủy diệt.
- Lập luận phản biện: Khi tất cả các sản phẩm trong một ngành đều có tính năng và chất lượng tương đương nhau, điều gì sẽ quyết định sự lựa chọn của khách hàng? Đó chính là cảm giác và niềm tin.
- Hãy nhìn lại case study về Liquid Death. Họ đã lấy sản phẩm nhàm chán nhất hành tinh (nước lọc) và biến nó thành một thương hiệu trị giá hàng trăm triệu đô bằng branding.
- Giữa hai công ty luật có cùng chuyên môn, bạn sẽ chọn công ty có website rõ ràng, bài viết chuyên sâu thể hiện tư duy sắc bén, hay công ty có một website lỗi thời và không có tiếng nói?
- Trong một sa mạc của sự giống nhau, bất kỳ ai có một câu chuyện, một cá tính, một quan điểm khác biệt đều sẽ trở thành một ốc đảo thu hút mọi sự chú ý.
“Khác biệt hoặc là chết.” – Jack Trout, Chuyên gia chiến lược thương hiệu
Câu nói này càng đúng hơn với những ngành hàng khô khan.
Branding không phải là một “lựa chọn”, đó là một quyết định chiến lược
Trì hoãn việc xây dựng thương hiệu không phải là một quyết định kinh doanh “thận trọng”. Nó là một sự chấp nhận vô hình với việc trở nên mờ nhạt, cạnh tranh bằng giá, và lãng phí nguồn lực marketing.
Không phải là lớp sơn bạn khoác lên khi ngôi nhà đã xây xong. Nó là bản thiết kế và nền móng mà bạn phải có trước khi đặt viên gạch đầu tiên.
Những lầm tưởng trên là những rào cản hợp lý, nhưng chúng xuất phát từ một định nghĩa sai lầm về branding – xem nó như một hoạt động thẩm mỹ tốn kém.
Tại Jiker, chúng tôi không bán “gói thiết kế logo”. Chúng tôi không bán “bộ nhận diện“. Chúng tôi đồng hành cùng founder để trả lời những câu hỏi chiến lược khó nhất, để xây dựng một tài sản không thể sao chép.
Nếu bạn vẫn còn do dự, hãy đặt một buổi nói chuyện 30 phút với chúng tôi. Không chào bán, không thuyết phục. Chỉ có phản biện và làm rõ vấn đề.
Biết đâu, đó lại là khoản đầu tư 30 phút hiệu quả nhất của bạn trong tháng này.
